Rosnąca popularność instalacji fotowoltaicznych w ostatnich latach to efekt nie tylko coraz większej świadomości ekologicznej Polaków, ale także ich dążenie do ograniczenia rachunków za prąd. Nowy system rozliczania energii z fotowoltaiki, który obowiązuje od 2022 roku, ma na celu wesprzeć prosumentów w osiągnięciu założonego celu. Jak rozliczać prąd z paneli fotowoltaicznych, by taka inwestycja była jak najbardziej opłacalna?

System upustów a net-billing – zmiany w rozliczaniu fotowoltaiki od 2022 roku

Wraz z początkiem kwietnia 2022 roku branża fotowoltaiki przeszła sporą metamorfozę, a prosumenci stanęli przed koniecznością zapoznania się z nowymi zasadami rozliczania energii z fotowoltaiki. Wszystkie instalacje PV uruchomione do 31 marca 2022 roku rozliczane były na znanej od dawna zasadzie net-meteringu, który polegała na oddawaniu przez prosumenta nadwyżek energii do sieci centralnej. W zamian za to prosumenci mieli możliwość pobierania energii z sieci po korzystnych cenach. Taki mechanizm bardzo dobrze sprawdzał się w polskich warunkach klimatycznych – latem, gdy fotowoltaika jest najbardziej efektywna, generowała spore nadwyżki energii, które z kolei zimą, w okresie obniżonej wydajności, mogły być pobierane z sieci.

Net-billing, czyli system obowiązujący prosumentów, którzy zaczęli korzystać z fotowoltaiki po 1 kwietnia 2022 roku, działa na zupełnie innych zasadach. Jest on bowiem oparty już nie na upustach, ale na handlu energią elektryczną wyprodukowaną przez instalację. Wszelkie nadwyżki generowane przez panele PV są oddawane do sieci po cenie określonej przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE S.A.). W sytuacji, gdy prosument zmaga się z niedoborem energii, np. w okresie zimowym, może pobrać prąd z sieci, płacąc za to zgodnie ze stawkami sprzedawcy. Rozliczenie to odbywa się na podstawie wartości energii ustalonej wg ceny rynkowej, czyli ceny z Rynku Dnia Następnego (RDN).

Konieczność zmiany systemu rozliczania energii z fotowoltaiki podyktowana była wieloma czynnikami, w tym m.in. chęcią:

• dostosowania zasad rozliczania fotowoltaiki do wdrożonego prawa unijnego;
• ograniczenia nadprodukcji instalacji PV i związanego z tym nadmiernego obciążenia sieci elektroenergetycznych;
• stworzenia nowych możliwości biznesowych dla prosumentów;
• ukierunkowania prosumentów na konieczność dopasowywania mocy instalacji do indywidualnych potrzeb budynku.

Kogo obowiązuje nowy system rozliczania energii z fotowoltaiki?

Nowy system rozliczania energii z fotowoltaiki, net-billing, obowiązuje prosumentów, którzy zdecydowali się na montaż oraz przyłączenie instalacji po 1 kwietnia 2022 roku. Warto jednak zaznaczyć, że istnieje pewien wyjątek od tej zasady. Zgodnie z prawem osoby, które złożyły wniosek do Operatora Sieci Dystrybucyjnej (OSD) do 31 marca 2022 roku, mają możliwość rozliczania się w systemie opustów przez okres 15 lat od momentu przyłączenia instalacji PV do sieci.

Co ważne, prosumenci rozliczający się na starych zasadach net-billingu, rozbudowując swoją instalację fotowoltaiczną, nadal mogą rozliczać się na starych zasadach. Równocześnie mogą oni w dowolnym momencie przejść na nowy system rozliczania, jednak decyzja ta jest już nieodwracalna.  

Jak rozliczać nadwyżki energii z fotowoltaiki?

Zgodnie z ustawą o OZE zmiany w systemie rozliczania energii z fotowoltaiki zaplanowane zostały na 3 etapy, czyli przejściowy system opustów (1.04-2022-30.06.2022 r.), net-billing na podstawie cen miesięcznych (1.07.2022-30.06.2024 r.) oraz net-billing bazujący na cenach godzinowych, który będzie obowiązywać od 1.07.2024 r. Obecnie nadwyżki energii, które zostaną wprowadzone do sieci przez prosumenta, wyceniane są zgodnie ze średnią ceną rynkową energii elektrycznej z poprzedniego miesiąca kalendarzowego. 

Od 2024 roku nadwyżki będą już jednak rozliczane na podstawie tzw. taryf dynamicznych. Warto również dodać, że rozliczanie energii wprowadzonej do sieci oraz tej pobranej z sieci energoelektrycznej będą dwoma osobnymi procesami, natomiast cena energii pobieranej z sieci będzie zgodna z taryfą operatora. Prosument będzie miał z kolei obowiązek opłacenia zmiennej opłaty dystrybucyjnej.

System net-billing – zalety

W założeniu nowy system rozliczenia energii z fotowoltaiki ma stać się przede wszystkim zachętą do inwestowania w odnawialne źródła energii. Wśród najważniejszych korzyści wynikających z wdrożenia tego net-billingu wymienić można:

• większe oszczędności dla prosumenta w porównaniu do systemu net-meteringu;
• szybszy zwrot wydatków z inwestycji związanej z instalacją fotowoltaiczną;
• pozytywny wpływ na środowisko oraz możliwość zwiększenia świadomości ekologicznej Polaków;
• ograniczenie wzrostu cen prądu, co przekłada się na poprawę efektywności energetycznej nie tylko w skali kraju, ale i całej Unii Europejskiej.